เทวนิยม

เทวนิยม คือ ค่านิยมที่มุ่งไปสู่การยึดมั่นถือมั่นตัวบุคคลเป็นสำคัญ โดยไม่สนใจความหลุดพ้น, ความจริงใดๆ โดยจะยกย่องสรรเสริญตัวบุคคลที่ไม่ว่ามีตัวตนจริง หรือไม่มีตัวตนก็ตาม ขึ้นเป็นเทพเจ้าที่ยิ่งใหญ่เหนือเทพเจ้าอื่นใด สรรเสริญบูชาและเอาอกเอาใจเทพเจ้าของตน เสมือนขุนนางชั่วที่ไม่ทำสิ่งอันควรแล้วประจบสอพลอเจ้านาย หวังว่าจะได้อะไรตามที่ใจต้องการปรารถนานั้น เมื่อมีใครมาทำสิ่งที่กระทบต่อความเชื่ออันมีต่อ "เทพเจ้า" ของตนแล้ว ก็จะเกิดปฏิฆะ, โมโห, โกรธแค้น ฯลฯ คนที่มาทำลายความเชื่อของตน แทนที่จะสนใจเนื้อหาสาระ เรื่องราว ที่เขานำเสนอ เพื่อให้หลุดพ้นทุกข์ไป พวกเทวนิยมบางพวกก็คิดว่าพระพุทธเจ้าเป็นเหมือนเทพ, เทวดา สรรเสริญบูชาเพื่อแลกมาซึ่งสิ่งที่ตนต้องการได้ โดยไม่ต้องปฏิบัติหรือใช้ปัญญาอะไร อนึ่ง เทพ, เทวดาและสวรรค์มีปรากฏชัดเจนในไตรปิฎก ไม่ได้หมายถึง นี่คือ เทวนิยม แต่เป็นความจริงส่วนหนึ่งที่พระพุทธเจ้าแสดงธรรมไว้เท่านั้น คำว่า เทวนิยมจริงๆ นั้นจึงไม่ใช่เรื่องความเชื่อถือหรือศรัทธาเทวดา เพราะพระพุทธเจ้าก็สอนให้มี "เทวนุสติ" คือ ระลึกถึงเทวดาเป็นเครื่องเตือนสติด้วย ดังนั้น หากเห็นใครเชื่อเรื่องเทวดา เชื่อเรื่องสวรรค์ ก็อย่าเพิ่งด่วนสรุปว่าเขาเป็นเทวนิยม เพราะการเป็นเทวนิยมไม่ได้หมายถึงอย่างนั้น หากจะสรุปง่ายๆ ก็คือ พวกเทวนิยมไม่ได้สนใจว่าเนื้อหาสาระ, แก่นธรรมแท้จริงจะเป็นอย่างไร ช่วยให้ตนหลุดพ้นทุกข์ได้จริงหรือไม่? แต่จะสนใจใครก็ตามที่ยิ่งใหญ่พอให้ยึดเกาะอาศัยได้ ไม่ต้องปฏิบัติอะไร ไม่ต้องใช้ปัญญาให้เข้าถึงธรรมอะไร เพียงแค่สรรเสริญบูชาเทพเจ้าของตนต่อไป เทพเจ้าของตนก็จะบันดาลทุกสิ่งให้ดังใจปรารถนาด้วยฤทธิ์เดชนั้น


อนึ่ง เหล่าพวก "เทวนิยม" นี้ไม่ใช่เรื่องของศาสนา จะไปกำหนดว่าศาสนาไหนเป็นเทวนิยมหรือไม่นั้น ไม่ได้ เพราะ "เทวนิยม" เป็นเรื่อง "ค่านิยมส่วนบุคคล" กล่าวคือบางคนอาจเป็นเทวนิยมโดยไม่เกี่ยวว่าจะอยู่ในศาสนาใด เช่น หากเข้าอยู่ในศาสนาคริสตร์แล้วไม่สนใจว่าคำสอนของศาสนานี้ ทำให้เกิดปัญญาได้อย่างไร เอาแต่ทำการสรรเสริญบูชา, อธิษฐานร้องขอต่อพระเจ้าเพื่อให้พระเจ้าบันดาลสิ่งที่ตนต้องการ ก็นับว่าเป็นเทวนิยม หรือแม้แต่ชาวพุทธที่ยกย่องครูบาอาจารย์, พระสงฆ์ของตน ให้เป็นใหญ่ ยิ่งใหญ่จนเกินจริง โดยไม่สนใจว่าคำสอนของเขานั้นจะทำให้ตนเกิดปัญญาได้จริงหรือไม่? พ้นทุกข์ได้จริงหรือไม่? สนใจแต่จะทำให้สิ่งที่ตนเชื่อถือนั้น เป็นที่ชอบรับและนิยมชมชอบของคนอื่นๆ เพื่อเสริมความเชื่อมั่นให้แก่ตนเอง (ด้วยการหาพรรคพวกที่คิดเหมือนตน) และทำไปเพื่อหวังได้อะไรกลับคืนมาจากสิ่งที่ตนนับถือนั้น เช่น ได้บุญ, ได้ของดีติดมือ, ได้พร, ได้สมดังใจปรารถนาเพราะสิ่งที่ตยศรัทธาบันดาลให้ด้วยฤทธิ์ นี่นับว่าเป็น "เทวนิยม" ทั้งหมด มิใช่เรื่องของศาสนาใดๆ แต่เป็นเรื่อง "ค่านิยมของบุคคลบางคน" ก็เท่านั้น