จริมจิต

จริมจิต เมื่อสัตว์ตายลง ขันธ์ห้าดับสลายคืนธาตุต่างๆ สู่ธรรมชาติดังเดิม ร่างกายสังขารก็เน่าสลาย กลายเป็นดิน เป็นน้ำ เป็นลม (ก๊าซ) เป็นไฟ (...

ปรมัตถธรรม เป็นธรรมหมวดหนึ่งในอภิธรรมปิฎก มีธรรมย่อยอยู่ ๔ ได้แก่ จิต, เจตสิก, รูป, นิพพาน โดยทั้งสี่นี้ นับว่าเป็น "ธรรมเนื้อแท้"...

มโนกรรม เป็นคำศัพท์ที่พบในอภิธรรมปิฎก ในส่วนของกรรมที่ประกอบด้วย มโนกรรม, วจีกรรม และกายกรรม โดยมโนกรรมหมายถึง "กรรมที่เกิดจากส่วนของจิ...

ฤาษีองค์ทอง ไม่ใช่ศัพท์ในอภิธรรม แต่ปรากฏในคำทำนายบางแหล่ง ใช้หมายถึง "ผู้ทรงธรรม" บวชพระ ห่มเหลือง แต่มิได้ปฏิบัติอย่างภิกษุสาวกเ...

กินเจ คือ การกินอาหารที่ละเว้นเนื้อสัตว์และผักบางชนิด เป็นคำที่ไม่มีในอภิธรรม ไม่ใช่หลักปฏิบัติเพื่อให้ได้บรรลุธรรมอะไร แต่เป็นสิ่งที่เกิดขึ...

ไกวัลยธรรม เป็นคำที่อยู่ในพระไตรปิฎก ซึ่งมีบางท่านได้นำมาอธิบายขยายความเพิ่มเติม เช่น ท่านพุทธทาส ได้ขยายความเพิ่มเติมไว้ บางส่วนเช่น ไกวัลย...

อรหันตมรรค คือ อริยมรรคที่เข้าทางอรหันต์แล้ว หรือกล่าวง่ายๆ ก็คือ เมื่อเราปฏิบัติเข้าทางอรหันต์แล้ว ก็นับเป็น "อรหันตมรรค" คือ ปฏิ...

พุทธวัจนะ ไม่ใช่คำที่หมายถึงธรรมข้อใดใน ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์แต่เป็นคำที่เกิดขึ้นใหม่เพื่ออธิบายถึง "ธรรมที่มาจากพระโอษฐ์โดยตรงของพระพุทธ...

เปลือกธรรม เป็นคำที่ไม่มีในอธิธรรม แต่เขียนขึ้นเพื่ออธิบายความจริงบางประการ ของคนที่ศึกษาธรรมของผู้อื่น มิได้ตรัสรู้เอง แล้วติดเพียงเปลือกนอ...

รูปนิพพาน เป็นคำที่ไม่มีในพระอภิธรรม แต่เขียนขึ้นเพื่ออธิบายภาวะบางอย่าง อันเกิดจากจิตหยั่งไปถึงนิพพานได้ แล้วทำให้จิตรับรู้นิพพานนั้นๆ ว่าม...

ติดจิต เป็นคำที่ไม่มีในอภิธรรม แต่จำเป็นต้องเขียนขึ้นเพื่ออธิบายความจริงบางประการ กล่าวคือ จิตนั้นประภัสสรบริสุทธิ์ผ่องใส เมื่อบุคคลปฏิบัติส...

ปราชญ์ควาย หมายถึง คนที่มีความรู้มากดั่งปราญช์แต่ถูกสนทะพายหลอกใช้อยู่ เช่น คนที่มีความรู้ทางพระพุทธศาสนามาก ตั้งใจพยายามทำเืพื่อพระพุทธศาสน...

ซื่อเทียม เป็นคำที่ไม่มีในอภิธรรมปิฎก แต่จำต้องเขียนขึ้นเพื่ออธิบายสิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน ว่ายังมีคนกลุ่มหนึ่งที่ทำตัว พูดจา หรือมีบุคลิก...

อตัมยตา หมายถึง "จิตที่หลุดพ้น จิตที่เหนือโลก" ไม่หลงโลก ไม่ยึดติดใดๆ ในโลกนี้ และโลกหน้า (หรือดาวไหนๆ ดาวพ่อ ดาวแม่ ต่างดาว ก็ไม่...

อาจริยวาท เป็นคำที่ไม่มีในพระอภิธรรมแต่เกิดขึ้นใหม่หลังพระพุทธเจ้าปรินิพพานไปแล้วสาเหตุมาจาก ความแตกแยกของหมู่สงฆ์ ที่มิได้มีพระพุทธเจ้าเป็น...

พิษธรรมะ เป็นคำที่ไม่มีในอภิธรรม แต่ได้เขียนขึ้นเพื่ออธิบายความจริงบางประการ ที่กล่าวถึง บุคคลที่หยิบฉวยธรรมะไปศึกษาเอง โดยไม่ผ่านการตรวจวิน...

เทพประจำตัว เป็นคำที่ไม่มีในอภิธรรม แ่ต่จำเป็นต้องนำมาอธิบายเพื่อให้เข้าใจถึงสิ่งที่เกิดขึ้นบางอย่าง กล่าวคือ มนุษย์ปกติจะมีความเชื่อมโยงกับ...

ขันธ์จร เป็นคำที่ไม่มีในอภิธรรม แต่จำเป็นต้องเขียนขึ้นเพื่ออธิบายความจริงบางประการ ถึง ขันธ์หรือ วิญญาณขันธ์ ที่ไม่เที่ยง เกิดแล้วดับได้เป็น...

เอการกโข เป็นศัพท์ที่อยู่ในพระอภิธรรมหมวด อริยวาสธรรม คือ ธรรมเป็นที่อยู่ของพระอริยเจ้า 10 ประการ และหนึ่งในสิบประการนั้นคือ "เอกา...

ธรรมกิจ เป็นคำที่ไม่มีในอภิธรรม แต่ได้เขียนเืพื่ออธิบายสัจธรรมอย่างหนึ่ง หมายถึง "กิจตามธรรมะ ธรรมชาติ" การทำหน้าที่ของสิ่งต่างๆ ต...

นิพพานปัจจัย ไม่ใช่คำในอภิธรรม แต่เขียนขึ้นเพื่อใช้อธิบายความเป็นจริงบางประการ กล่าวคือ นิพพานนี้ ไม่มีเหตุ ไม่มีปัจจัยให้เกิดหรือดับ ด้วยนิ...

นักเลงธรรม เป็นคำที่ไม่มีในพระอภิธรรม แต่ได้เขียนขึ้นเพื่ออธิบายสัจธรรมความจริงบางอย่าง ของคนที่ศึกษาธรรมแต่ไม่ "น้อมธรรมมาสู่ตัวเอง&qu...

ตรีเอกานุภาพ เป็นศัพท์ที่ปรากฏในคริสตศาสนา ไม่ใช่ศัพท์ที่ปรากฏในพระอภิธรรมปิฎก แต่จำเป็นต้องนำมาอธิบายให้เข้าใจ เนื่องจากหลังจากพระพุทธเจ้าด...

การอ้างอิง ไม่ใช่ศัพท์ธรรมในอภิธรรม แต่จำเป็นต้องนำมาอธิบาย เพราะเนื่องจากปัจจุบัน มีผู้นิยมใช้การอ้างอิงมาก เช่น การอ้างอิงตำรา, การอ้างอิง...

จับแย้ เป็นคำที่ไม่มีในอภิธรรม แต่ปรากฏในส่วนอื่นของพระไตรปิฎกมาจากครั้งหนึ่งท่านใบลานเปล่าซึ่งรู้มาก และ "เป็นครูผู้อื่น" มีจิตยึ...

ตำรา เป็นคำที่ไม่ใช่ธรรมในหมวดอภิธรรม แต่จำต้องเขียนขึ้นเพื่ออธิบายสัจธรรมความจริงบางประการ กล่าวคือ พระพุทธศาสนาดั้งเดิมแท้ ที่พระพุทธเจ้าท...

ศิษย์ตถาคต คำว่า ศิษย์ตถาคต หรือศิษย์ของพระตถาคตไม่มีในอภิธรรม แต่เป็นวลีที่ใช้เพื่ออธิบายถึงการได้ต่อสายธรรม ได้รับธรรมจากพระพุทธเจ้าโดยตรง...

โพธิชน เป็นคำใหม่ไม่มีในพระอภิธรรม (ในพระอภิธรรมมีแต่คำว่า พระโพธิสัตว์) เพื่อให้เกิดความเข้าใจจึงได้นำมาอธิบายขยายความเพิ่ม คำว่า "โพธ...

สาวกชน เป็นคำที่ไม่มีในพระอภิธรรม แต่ได้เขียนขึ้นใหม่ เพื่ออธิบายความจริงของคนบางกลุ่ม ที่มีลักษณะเป็น "ผู้ตามที่ดี" จะมีความเป็นผ...

ปัจเจกชน เป็นผู้ที่มีวิสัยคล้ายปัจเจกพุทธเจ้า เป็นผู้ไม่ศรัทธาใครอย่างสาวกเลย หมายความว่าอย่างไร? หมายความว่าเขาอาจศรัทธาผู้อื่นได้แต่จะไม่...

รูปอรหันต์ เป็นวลีที่ไม่มีในอภิธรรม แต่เขียนขึ้นเพื่ออธิบายให้เกิดความเข้าใจ เพื่อแยกแยะระหว่าง พระอรหันต์ที่เป็น "สัจธรรมแท้" ไม่...

จบพรหมจรรย์ เป็นคำที่ปรากฏในพระไตรปิฎกแต่ไม่ได้อยู่ในส่วนของอภิธรรม ซึ่งหมายถึงลักษณะอย่างหนึ่งของพระอรหันต์ คำว่า "จบพรหมจรรย์" ห...

จบกิจ เป็นคำที่พบได้ในพระไตรปิฎกแต่ไม่ได้อยู่ในส่วนอภิธรรม หมายถึง ลักษณะอย่างหนึ่งของพระอรหันต์ที่ไม่มีกิจอื่นใดต้องทำแล้ว กิจต่างๆ ล้วนจบส...

แสดงธรรม หมายถึง การสื่อธรรมที่มีอยู่ภายในไปสู่ผู้รับธรรมซึ่งประกอบด้วยการสื่อธรรมที่ผ่านตัวอักษรและไม่ผ่านตัวอักษร (ที่เรียกว่าจิตสู่จิต, ธ...

ปฏิเวธ คือ ธรรมะที่มีลักษณะประยุกต์ ดูเปลือกนอกแล้วคล้ายไม่เหมือนเดิม แท้แล้วมีแก่นแท้แห่งธรรมไม่ต่างจากสัจธรรมใดๆ เพียงแต่ปรับประยุกต์ไปตาม...

ใบไม้หนึ่งกำมือ เป็นคำอุปมา หมายถึง "พระธรรม" จำนวนน้อยที่ถูกคัดเลือกโดยพระพุทธเจ้าแล้วว่าควรแสดงให้แก่ผู้ใด เพราะว่า "กำลัง&...

สุตมยปัญญา หมายถึง ปัญญาที่เกิดจากการรับรู้ผ่านอายตนะใดอายตนะหนึ่งในระดับสังขาร เช่น การอ่าน, การฟัง เป็นต้น อันไม่รวมถึงการรับรู้ผ่านอายตนะ...

ปริยัติธรรม คือ ธรรมระดับพื้นฐานที่เกิดจากการศึกษาเล่าเรียน แต่ยังไม่ผ่านการปฏิบัติให้มาก และยังไม่ใช่การบรรลุธรรมที่แท้จริง ในพระพุทธศาสนาม...

ศูนย์รวมบล็อกของผม

Search

Popular posts

Blog archive

ผู้ติดตาม

รวมลิงค์เข้าสู่เว็บไซต์ต่างๆ