เอการกโข

เอการกโข เป็นศัพท์ที่อยู่ในพระอภิธรรมหมวด อริยวาสธรรม คือ ธรรมเป็นที่อยู่ของพระอริยเจ้า 10 ประการ และหนึ่งในสิบประการนั้นคือ "เอการกโข" ซึ่งตามตำราให้คำแปลไว้ว่า มีธรรมรักษาทั่วกันอันหนึ่งคือสติ และทำให้บางท่านเข้าใจว่าพระอรหันต์หรืออริยเจ้า จะต้องรักษาธรรมตัวนี้ คือ การรักษาสติให้คงอยู่ตลอด แต่ผู้เขียนมีความคิดเห็นต่างไปกับการให้ึความหมายที่ว่า "มีธรรมรักษาทั่วกันอันหนึ่งคือสติ" นั้น ไม่ได้หมายความว่าพระอริยเจ้าจะต้องรักษาสติ แต่หมายความว่า "สติ" อันเป็นธรรมที่ได้เกิดขึ้นแล้ว ตื่นแล้ว จะเป็นธรรมอันรักษาพระอริยเจ้านั้นๆ ให้ไม่หลงออกนอกทาง เช่น เมื่อใดที่พระอริยเจ้าจะหลงออกนอกทาง สติก็จะทำงาน ตื่นขึ้น ทำให้พระอริยเจ้าไม่หลงออกนอกทางไป ดังนั้น พระอริยเจ้าจึงไม่ใช่ผู้รักษาสติ หรือมีตัวตนแห่งผู้รักษาสติ แต่สติต่างหาก ที่เป็นธรรมเครื่องรักษาพระอริยเจ้า ดังนั้น พระอริยเจ้าเช่น พระอรหันต์ ย่อมไม่ต้องปฏิบัติเพื่อรักษาสติ เป็นผู้ปล่อยวางแม้การปฏิบัติได้แล้ว เรียกว่า "อเสขบุคคล" ดังนี้ฯ